Hà Giang là một tỉnh miền núi cực Bắc của Tổ Quốc, với 19 dân tộc cùng chung sống đoàn kết: Dân tộc Mông chiếm 34,46%, Tày 22,43%, Dao 14.82%, Kinh 12,3%... Số người thuộc diện trợ giúp pháp lý theo Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 chiếm khoảng 80% dân số toàn tỉnh, nhiều nhất là người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn chiếm 70% số người được trợ giúp pháp lý, tiếp đến là người nghèo và trẻ em. Trong thời gian qua, Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tỉnh Hà Giang (Hội đồng) đã chỉ đạo các ngành thành viên nghiêm túc triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 10.

Ngày 05/10/2022, Sở Tư pháp và Toà án nhân dân tỉnh Hà Giang đã ký kết Chương trình phối hợp số 80/CTPH-STP-TAND về người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại toà án nhân dân. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã tích cực phối hợp, trao đổi, cung cấp thông tin của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, bị hại, đương sự thuộc diện được trợ giúp pháp lý đến Trung tâm trợ giúp pháp lý. Trung tâm đã kịp thời cử người thực hiện trợ giúp pháp lý tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng thuộc diện trợ giúp pháp lý tại các giai đoạn tố tụng ngay khi có yêu cầu.

Hội đồng tổng kết công tác hoạt động năm 2022,và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2023

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng vẫn còn tồn tại một số hạn chế, vướng mắc như: việc giải thích về quyền được trợ giúp pháp lý của những người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đôi khi còn chưa kịp thời, chung chung, mang tính hình thức; Số lượng vụ việc mà các cơ quan tiến hành tố tụng hướng dẫn cho các đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý và thông báo, thông tin cho Trung tâm còn chiếm tỷ lệ thấp hơn nhiều so với số lượng vụ án mà các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết; Các vụ án do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra của Bộ đội Biên phòng khởi tố, điều tra chưa phát sinh việc thông báo, thông tin về người bị tạm giữ, bị can, bị hại đến Trung tâm  trợ giúp pháp lý, tất cả các vụ việc này sau khi chuyển cho Cơ quan điều tra mới được thông báo, thông tin đến Trung tâm trợ giúp pháp lý để thực hiện trợ giúp pháp lý cho các đối tượng…

Để khắc phục những hạn chế, vướng mắc nêu trên, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng trong thời gian tới, Hội đồng đã ban hành Văn bản số 963/HĐPHLN-TGPL ngày 02/8/2023 đề nghị các ngành thành viên của Hội đồng (Công an tỉnh, Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, Toà án nhân dân tỉnh, Sở Tư pháp) tăng cường phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng, cụ thể: (1) Tiếp tục triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 10 đảm bảo kịp thời, thống nhất, hiệu quả, đúng quy định. Sở Tư pháp, Toà án nhân dân tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình phối hợp số 80/CTPH-STP-TAND ngày 05/10/2022 giữa Sở Tư pháp và Toà án nhân dân tỉnh Hà Giang về người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại toà án nhân dân. Phối hợp triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả Nghị quyết số 17/2023/NQ-HĐND ngày 15/7/2023 của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Giang về hỗ trợ kinh phí thực hiện hoàn tất thủ tục hưởng chế độ trợ giúp xã hội đối với trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Hà Giang. (2) Công tác giải thích, thông báo, thông tin về trợ giúp pháp lý của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng cần thực hiện một cách nghiêm túc, kịp thời, có hiệu quả theo đúng quy định tại Điều 7, Thông tư liên tịch số 10 đảm bảo các đối tượng thuộc diện trợ giúp pháp lý đều biết đến và được thực hiện quyền được trợ giúp pháp lý. (3). Tăng cường công tác kiểm tra về việc giải thích quyền được trợ giúp pháp lý; kiểm tra việc lưu hồ sơ, trong đó có biên bản giải thích về quyền được trợ giúp pháp lý, giới thiệu đối tượng được trợ giúp pháp lý đến Trung tâm; xem xét trách nhiệm với những trường hợp nếu phát hiện đối tượng là người được trợ giúp pháp lý mà không thực hiện giải thích, thông báo về quyền được trợ giúp pháp lý cho đối tượng./.

Tin, bài: Nguyễn Thị Thanh Huyền – Trung tâm Trợ giúp pháp Nhà nước tỉnh